Suối Phúc Tân bị 'bức tử', hàng trăm hộ dân ở Thái Nguyên kêu cứu

Đeo khẩu trang đi… ngủ

Nhiều tháng nay, hàng trăm hộ gia đình ở 4 xóm dân cư dọc theo suối Phúc Tân (xã Phúc Tân, TP.Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên) bị hành hạ, tra tấn bởi mùi hôi thối, xú uế từ chất thải chăn nuôi.

Đưa chúng tôi đi khảo sát thực tế dọc theo đoạn suối Phúc Tân, người dân chỉ cụ thể từng vị trí chôn ống cống xả thải của các hộ chăn nuôi lợn, gà, vịt... 

Dọc hai bên bờ suối, nhiều đoạn nước đã chuyển màu đen kịt, không khí nồng nặc mùi hôi. Dưới thời tiết nắng nóng, nước suối sủi tăm, nổi bong bóng như được đun sôi.

Chỉ tay về đường ống nhựa xả thải ra đoạn suối sát ruộng, vườn của gia đình, bà Trần Thị Út (xóm 3, xã Phúc Tân) cho biết, trước năm 2023, nước suối rất trong. Người dân địa phương vẫn còn lội suối đi soi, bắt được nhiều cua, cá. Nhưng khi số lượng trại chăn nuôi nhiều lên, quy mô lớn hơn thì lượng xả thải tăng dần, cua cá vì thế cũng thưa dần. 

Trong khoảng 1 năm trở lại đây, mức độ ô nhiễm trên suối tăng cao và đến thời điểm hiện tại thì ô nhiễm nặng nề đến nỗi "không thể chịu đựng nổi nữa rồi". Người dân địa phương không dám thò chân xuống rửa. Nhà bà Út cách suối khoảng 30 m nhưng những ngày nắng nóng, toàn bộ cửa chính, cửa sổ đều được đóng lại, bịt kín khe hở để ngăn cản mùi hôi từ suối phả vào.

Cùng ở xóm 3, cách suối hơn 100 m, nhưng gia đình ông Trần Đình Phệ còn khốn khổ hơn khi phải trực tiếp chịu cảnh ô nhiễm từ trang trại nuôi vịt. Dẫn chúng tôi đi về khu ao cá bỏ hoang 2 năm nay, cỏ dại mọc um tùm, ông Phệ cho hay, bờ ao nằm ngay cạnh ống xả thải, dù đắp bờ nhưng không thể ngăn nước thải ngấm, gỉ vào bên trong.

Ông Phệ phản ánh, trang trại vịt nằm trên đồi cao, ngày nào cũng xả thải. Nước thải theo mạch ngầm thẩm thấu vào trong ao, cá cũng không sống nổi. 

"Không nuôi được cá thì đành phải bỏ hoang, vườn cây không có nước tưới, chỉ trông chờ vào trời mưa. Những hôm trại xả thải nhiều, chúng tôi đi ngủ cũng phải đeo khẩu trang", ông Phệ nói.

Suối Phúc Tân ô nhiễm cũng đang gây ra nhiều thiệt hại cho sản xuất nông nghiệp tại địa phương này. Bà Lương Thị Hạnh (xóm 5) cho hay, người dân Phúc Tân sống nhờ vào nguồn thu từ cây chè. Trước đây, con suối này cung cấp nước tưới cho hàng chục, thậm chí hàng trăm ha. Nhưng trong khoảng 2 tháng qua, nước suối đen kịt, hôi thối khiến người dân không dám bơm nước lên tưới cho cây chè nữa. Bởi trước đây, khi cố làm việc này, nhiều hộ đã bị thiệt hại nặng nề.

"Nước ô nhiễm bơm lên tưới chè, những diện tích chè non mới trồng thì chết hàng loạt. Còn cây chè già, hái lá để sao, chế biến chè khô khi pha nước uống không ra màu xanh truyền thống. Nước chè pha ra có màu thâm thâm, uống có mùi thum thủm bị thương lái mang trả hàng. Tôi quan sát rất nhiều lần phát hiện nước suối ô nhiễm đến nỗi con trâu, con bò đi qua đây cũng không dám cúi xuống uống nước", bà Hạnh bức xúc.

Ô nhiễm cả mạch nước ngầm

Không chỉ ảnh hưởng ô nhiễm trên bề mặt, gây thiệt hại đến sản xuất nông nghiệp, suối Phúc Tân ô nhiễm nhiều năm nay đã ngấm sâu, gây ô nhiễm cả mạch nước ngầm.

Nhà ở xóm 5, ông Phan Văn Thịnh từng tự hào về không gian sinh sống của gia đình nằm cạnh bờ suối thoáng mát. Nhưng nay, cuộc sống gia đình ông trở nên ngột ngạt, khó thở bởi mùi hôi tanh ngày đêm bốc lên từ lòng suối ô nhiễm. Khổ nhất là nguồn nước giếng khoan bị ô nhiễm nhiều tháng nay khiến ông Thịnh phải đi sâu vào trong xóm xin từng can nước, chở về nhà tích trữ vào bể riêng để dành ăn uống.

"Khi nào suối ô nhiễm nặng là biết ngay, nước giếng khoan bơm lên ngửi thấy mùi hôi. Gia đình không dám ăn uống, chỉ dùng nước này để vệ sinh, giặt giũ", ông Thịnh nói.

Không chỉ nhà ông Thịnh, dọc bên bờ suối Phúc Tân, cuộc sống sinh hoạt của hàng trăm gia đình cũng bị xáo trộn khi nguồn nước giếng khoan bị nặng mùi, không thể dùng cho ăn uống hàng ngày. Bức xúc khi dòng suối ô nhiễm kéo dài gây ảnh đời sống, thiệt hại sản xuất, ngày 6.5 vừa qua, hàng chục hộ dân cùng ký đơn kiến nghị gửi UBND xã Phúc Tân can thiệp, giải quyết.

Trao đổi với Thanh Niên, ông Lê Thái Anh, Chủ tịch UBND xã Phúc Tân, cho biết tình trạng ô nhiễm trên dòng suối Phúc Tân gia tăng gần đây xuất phát từ cơ sở sản xuất bún của ông Lê Phương Đông, ở xóm 4. 

Khi kiểm tra hồ sơ đất đai, cơ sở này chỉ được xây dựng kho nhưng sau đó chuyển đổi sản xuất bún và xả trực tiếp ra lòng suối. Ngay trước thời điểm người dân gửi đơn kiến nghị, UBND xã Phúc Tân đã lập biên bản, yêu cầu dừng hoạt động. Đến nay, chủ cơ sở này đã tháo gỡ máy móc, thiết bị chuyển đi nơi khác.

Nguồn ô nhiễm thứ hai, ở mức độ cao hơn là các hộ chăn nuôi có hành vi xả thải trực tiếp ra lòng suối khi chưa đưa qua bể lắng xử lý đã gây ô nhiễm môi trường cho nhiều xóm có suối chảy qua.

Cũng theo ông Lê Thái Anh, ngay sau khi nhận được phản ánh từ người dân, UBND xã Phúc Tân đã thành lập ngay tổ công tác đến kiểm tra hiện trường và ghi nhận việc gây ô nhiễm, xả thải của một số hộ chăn nuôi là đúng.

Chiều 7.5 vừa qua, UBND xã Phúc Tân đã chủ trì cuộc làm việc giữa chủ các hộ chăn nuôi và đại diện những hộ dân chịu ảnh hưởng ô nhiễm để tìm phương án giải quyết dứt điểm. Ngay sau cuộc họp, 11 hộ chăn nuôi dọc theo suối đã ký cam kết dừng ngay hoạt động xả thải ra lòng suối và triển khai ngay các biện pháp khắc phục để quá trình chăn nuôi không ảnh hưởng đến môi trường xung quanh.

"Chúng tôi thông báo rộng rãi đến các hộ dân ở từng xóm cùng giám sát, nếu phát hiện hộ chăn nuôi nào tiếp tục xả thải, không chấp hành như cam kết, UBND xã Phúc Tân sẽ chỉ đạo lực lượng chức năng lập biên bản, xử lý theo quy định của pháp luật. Khi phát hiện hộ chăn nuôi nào xả thải, địa phương sẽ kiểm tra toàn diện. 

Nếu các hộ này không đảm bảo điều kiện chăn nuôi, yêu cầu xử lý môi trường trong quá trình chăn nuôi theo quy định, địa phương sẽ xử lý vi phạm hành chính, biện pháp cao nhất là yêu cầu dừng hoạt động như với cơ sở sản xuất bún vừa qua", ông Thái Anh khẳng định.